Diktatorët gjithmonë kanë një fund të keq. Ata që besonin se ishin “çudia e kohës së tyre” do të mallkohen dhe do të dëbohen nga historia. Kështu bien tiranët.
Benito Mussolini dhe Adolf Hitler, si dhe Josef Stalin, janë shembuj të kësaj. Pas rënies së Bashkimit Sovjetik, statujat u hoqën dhe rrugët e tyre u riemëruan.
Lufta e Dytë Botërore ishte supozuar të ishte baza për Evropën dhe botën. Sot nuk ka më masakra, diktatura, gulag dhe shtypje të popujve.
Pol Pot, një gjenerali kamboxhian, admiron Revolucionin Francez dhe Marksizmin. Ai u bë diktatori i Kamboxhias në vitin 1975 dhe filloi një regjim të terrorit dhe vrasjeve të shkurtra. Në vitin 1978, ai kreu një revolucion demokratik dhe e quajti Kamboxhia regjimi komunist dhe etno-nacionalist i Kmerëve të Kuq.
Qytetet u boshatisën dhe popullsia u dëbua në fshat, spitalet dhe pronat private u çmontuan dhe pothuajse dy milionë njerëz nga shtatë u zhdukën në katër vjet. Të eliminuar me ekzekutime masive, të shfarosur në kampet e punës, të goditur nga uria. Një gjenocid që zgjati deri në vitin 1979, kur trupat vietnameze pushtuan vendin dhe vendosën një qeveri të re.
Idi Amin Dada, diktatori i Ugandës, ishte një njeri i papërvojë dhe megaloman. Ai u bë komandant i forcave të armatosura të Ugandës së pavarur dhe më pas e ndihmoi të lundronte midis fuqive perëndimore dhe Bashkimit Sovjetik. Në marramendjen e plotfuqishmërisë, ai e shpall veten “Zot i të gjitha bishave të tokës dhe peshqve të deteve, Pushtuesi i Perandorisë Britanike në Afrikë, Mbret i Skocisë pa kurorë”.
Nikolae Çaushesku, diktatori i Rumanisë, u bë Sekretar i Përgjithshëm i Partisë Komuniste të Rumanisë në vitin 1965 dhe president i Republikës Socialiste që nga viti 1974. Ai filloi një regjim të terrorit dhe vrasjeve të shkurtra dhe kontrolli social kapilar përmes policisë sekrete të tmerrshme, “Securitate”.
Sllobodan Millosheviq, diktatori i Serbisë, ishte një lider autoritar që në emër të Serbisë së Madhe ndez urrejtjen etnike në Ballkanin e viteve 1990. Ai u bë një agjitator nacionalist dhe mbështeti aktivisht forcat serbe të Bosnjës të Presidentit Radovan Karaxhiç dhe komandantin e ushtrisë kundër popullatës, që planifikoi dhe masakrat, Ratko Mlladiç.
Sadam Huseini, diktatori i Irakut, filloi ngjitjen e tij me një grusht shteti me nacionalistët arabë të Partisë Baath në vitin 1968 dhe u bë president i Irakut në vitin 1979. Ai vendosi një regjim autoritar që synonte të ndërtonte një identitet të fortë kombëtar në një vend të ndarë në fise.
Gaddafi, diktatori i Libisë, shpalli Republikën Arabe Libiane në vitin 1969 dhe vendosi një regjim autoritar që synonte të ndërtonte një identitet të fortë kombëtar në një vend të ndarë në fise. Ai përmirëson shkrim-leximin dhe kujdesin shëndetësor dhe promovon reformat sociale të bazuara në Sheriatin (ligjin islam).
Sot, në Rusinë e Putinit, Kinën e Xi Jinping, Korenë e Veriut të Kim Jong-un, disidenca persekutohet dhe madje dënohet me vdekje. Diktatori sirian Bashar Assad ka gjetur strehim në Moskë. Gjykata e Hagës ka lëshuar një urdhër-arresti për kryeministrin izraelit, Netanjahu për krime lufte dhe krime kundër njerëzimit.
Në demokracinë e madhe amerikane, presidenti Donald Trump dëbon këdo që nuk i miraton dy vendimet dhe ndëshkon ata që kanë ide të ndryshme. Në vetë Evropën ka liderë që promovojnë hapur politika joliberale. Në vend që të përparojmë në rrugën e ligjit dhe demokracisë siç u betuam pas luftërave të fundit, bota edhe një herë po joshet nga modelet autoritare dhe diktatoriale. Ne e dimë se si përfundojnë ata si të gjitha herët e tjera.
